Tür(e)lein n. Dim.: 1. Tür an der Hauptstraße zum Weinberg, die vor der Lese abgesperrt wird Frank. 05.-  2.a. Türchen vorn am Fass Pfalz 07, Pfalz 13, Frank. 07, Württ. 02, Württ. 03, Württ. 04, Württ. 08, Württ. 09, Württ. 11, Württ. 12, Württ. 13, Württ. 17, Bad. 03, Bad. 08, Bad. 09, Bad. 10, Bad. 11, Bad. 16, Bad. 18, Bad. 21, Bad. 23, Bad. 26, Bad. 27, Bad. 30, Bad. 34, Els. 01, Els. 02, Els. 03, Els. 04, Els. 05, Els. 06, Els. 07, Els. 12, Els. 13, Els. 14, Els. 15, Els. 16, Els. 17, Bas. 02, Aarg. 01, Aarg. 03, Schaffh. 01, Zür. 02, Zür. 04, Thurg. 01, Graub. 01, Graub. 02, Bern 02, Wall. 03, STir. 07, STir. 08, STir. 10, STir. 12, STir. 13, NÖ 01, NÖ 05, NÖ 06, NÖ 08, NÖ 09, NÖ 10, NÖ 11, NÖ 12, NÖ 13, NÖ 14, NÖ 18, NÖ 19, Burgl. 01, Burgl. 04, Burgl. 06, Burgl. 08, Burgl. 09, Burgl. 11, Steir. 02, Steir. 03, Steir. 06, Steir. 08, Tschech. 06, Tschech. 07, Tschech. 08, Tschech. 11, Slowak. 01, Slowak. 02, Vas 01, Mór 02, Balat. 01, Gottsch. 01, Gottsch. 02, Wojwo. 07, Sathm. 03, RumBan. 12, Trans. 44, Trans. 45, Georg. 02, Aserb. 01, Aserb. 02, Steir. 08, Pl. Steir. 01.-  b. Türchen am Maischladefass Bad. 05, Burgl. 02, Burgl. 04, Burgl. 08, Burgl. 09, Tschech. 07, Pfalz 05.-  c. Loch, in dem das Fasstürchen sitzt Bas. 03.-  3.a. Türchen im Gefäß, in dem die Trauben zerquetscht werden, zur Entnahme der festen Maischebestandteile, Mór 02.-  b. Türchen unten im Traubentretgefäß, das mit einem Stock aufgezogen wird, um die Stielgerüste zu entfernen Ukr. 05.-  c. Türchen unten im Traubentretgefäß, das mit einer Kette aufgezogen wird, um die festen Maischebestandteile zu entfernen Württ. 08.-  d. Türchen im durchlöcherten Boden des Traubenstampfgefäßes, das mit einer Schnur aufgezogen wird, um die Träubenhäute u. Stielgerüste zu entfernen Bad. 03.-  4. Türchen an der Entrappmaschine zur Entnahme der abgelösten Stielgerüste Württ. 11.-  5.a. Verschluss für das Spundloch Württ. 17.-  b. Verschluss für die Einfüllöffnung oben am Maischladefass NÖ 08, Tschech. 05. Formen: Sg.: Aserb. 01, Els. 05 NÖ 11 NÖ 12 Tschech. 06, Wall. 03, Württ. 08, NÖ 01, Bad. 16, Burgl. 02, Bas. 02 Aarg. 03, Els. 01, Els. 13 Els. 15, Els. 02, Bad. 23, Bad. 18, Pfalz 07 Pfalz 13 Bad. 03 Bad. 05 Bad. 08 Bad. 09, Bad. 10, Els. 03 Els. 04 Els. 06 Els. 07, Els. 12 Els. 14 Els. 15 Els. 16 Els. 17, Bad. 21, Bad. 26, Burgl. 01 Burgl. 04 Mór 02, NÖ 05 Burgl. 11 Vas 01, Tschech. 05, Württ. 02 Württ. 09 Württ. 12 Württ. 13 Bad. 11 Ukr. 05 Georg. 02 Aserb. 02, Württ. 04 Württ. 11, Burgl. 09 Trans. 45, Burgl. 06, Burgl. 08, Georg. 02, Bad. 34, NÖ 06 NÖ 08 NÖ 10 NÖ 19 Tschech. 07 Tschech. 08 Tschech. 11 Slowak. 01 Slowak. 02 Balat. 01 RumBan. 12, Trans. 44, Wojwo. 07, Württ. 17 Sathm. 03, Burgl. 04, NÖ 08 NÖ 09 NÖ 13 NÖ 18, NÖ 14, Frank. 07 Württ. 03, Bad. 27 Bad. 30, Wall. 03, Bas. 03 Aarg. 01 Zür. 04 Bern 02, Aarg. 01 Zür. 02 Thurg. 01 Graub. 01 Graub. 02, STir. 10 Steir. 03, Gottsch. 02, STir. 08 STir. 12 STir. 13 Steir. 02 Steir. 08, Steir. 06, Gottsch. 01, Bas. 03, Schaffh. 01.-  Pl.: Aserb. 02, Frank. 05, STir. 07. Etym.: mhd. türln 'kl. Tür, kl. Öffnung', ahd. turiln 'Türchen, Hintertürchen'.- Im Bad. sind Törlein u. Türlein lautl. zusammengefallen, s. hierzu BadWB 1, 505 s.v. Tor II.- Der Art. ist wie folgt gegliedert: 1. Bel. bzgl. WEINBERG.- 2. bzgl. Fasstürchen (FASS), auch übertr. für das 'Loch, in dem das Türchen sitzt'.- 3. bzgl. Maischgefäß, Traubentretgefäß (GEFÄSS, TRAUBENTRETEN).- 4. bzgl. Entrappmaschine (GERÄT).- 5. bzgl. Verschluss oben am Fass.- Kart.: Egli 1982, Kart. 16.- s.a. Gärtürlein (Grünn 1979, 187, Abb. 19: „Gärtürl"). Wortb.: Fass-, Fässlein-, Gäud(s)-, Keller-, Leit-. Lit.: AhdAsGl. 10, 118; AppenwWB 34; BadWB 1, 607; BayWB 1, 619; DWB 21, 466; ElsWB 2, 710; Fischer J.Ch. 1791, 147; Gossen 1951/52, 327; GottschWB 2, 415; Hambuch 1981, 68; Hilpert 1957, 96; Huter 1930, 499; Lexer 2, 1581; Löwe-Kumpf 1979, 174; MfrankWB 169; NSHws. 988; NSSWB 5, 739; OrtWs. 1, 134; OrtWs. 3/1, 123; PfälzWB 2, 636; Resch 1980, 204; RheinWB 8, 1479; Schülin 1977, 378; SchwäbWB 6, 1788; SchweizWB 13, 1363; Stefl 1914, 26; Strobel 1972, 23; SuddWB 3, 472; Thiel 1963, 171; TirWB 668; Vierrath 1978, 126; VorarlWB 1, 652; WBÖ 5, 1101; Weber W. 1949, 49.

Artikel wurde aus Cache gelesen